Çocuk Kitapları Editörü Burcu Ural Kopan İle Röportaj

Öncelikle sizi tanımayan okuyucularımız için bize kendinizden bahseder misiniz? Kimdir Burcu Ural Kopan?

Merhaba, ben Burcu Ural Kopan. Çocuk kitapları editörüyüm. Marsık Kitap’ın ortağı ve genel yayın yönetmeniyim. Ayrıca İstanbul Nişantaşı’nda babamın adıyla kurduğumuz, çocuklara yönelik kitap ve oyuncakların satıldığı bir de kitabevimiz var: Yalvaç Abi Kitabevi.

 

Yayınlayacağınız çocuk kitapları ne tür filtrelerden geçiyor? Bize kitabın seçiminden yayınına kadar geçen süreci anlatabilir misiniz?

Biz yayıncılar yurt dışında basılan kitaplardan şu şekillerde haberdar oluyoruz: 1) Yurt dışındaki kitap fuarlarına giderek yayıncılarla doğrudan ilişki kuruyoruz. Böylece onlar bizi kataloglarından haberdar ediyorlar. Ayrıca fuarlarda yeni yayınları görüyoruz. 2) Telif hakları ajansları aracılığıyla bilgileniyoruz. 3) Kendi gezilerimiz sırasında kitabevlerini gezerek yeni çıkan yayınları öğreniyoruz. Sosyal medya aracılığıyla bilgileniyoruz.

 

Ülkemizde maalesef çocuk kitaplarına yeterli önemin verilmediğini ve sınırlı sayıda kaliteli içerik olduğunu görüyoruz. Bu eksikliği neye bağlıyorsunuz, sizce gelecekte bu sorunun üstesinden gelebilir miyiz?

Marsık Kitap ve Yalvaç Abi Kitabevi’nin kuruluşu 2003 yılıdır. 19 yıldır ülkemizde bu alanda çok büyük sıçrama olduğunu söyleyebilirim. İlk açıldığımız yıllarda kitabevimizin raflarını çocuk kitaplarıyla doldurmakta zorluk çekerken bugün raflar bize yetmiyor. Hem yayınevlerinin sayısı arttı. Hem de pek çok yeni kitap basılıyor. Bu çok olumlu. Ama son dönemde kurlarda yaşanan artış ve dünyadaki kâğıt krizi bu durumu yine tersine çevirecek. Hatta çevirmeye başladı. Biz yayıncılar baskısı biten kitaplarımızı yeniden basmak için matbaadan teklifler alırken maliyeti kısma çabasına girdik. Bunu da kâğıt kalitesini düşürerek yapıyoruz. Kitapların fiyatları buna rağmen çok yüksek oluyor maalesef.

 

Çocuk kitabı editörlüğü yapmak ile yetişkin kitapları editörlüğü yapmak arasındaki farklar sizce nelerdir? Çocuk kitabı editörlüğü yapılırken nelere dikkat etmek gerekir?

Editörlük yaparken yetişkin/çocuk ayrımı yapmadan mutlaka dikkat ve özen göstermek şart. Ben kitap seçiminde biraz daha sanatsal bakışı yüksek kitaplar bulmaya dikkat ediyorum. Ama bazen ne kadar özenli ve güzel bir yayın bulsanız da doğru zamanlama olmayabiliyor. Yani her toplumun algısı, gelenekleri, merakları farklı. Bazen basmak istediğiniz bir kitabı bekletip birkaç sene sonra basmak daha çok ses getirebiliyor mesela.

 

Çocuklar için kitaplar çevirmek, geleceğe dikilebilecek en güzel fidanlardan biri. Bu güzel işin size sağladığı manevi tatminden bizlere biraz bahseder misiniz?

Kitap çevirmeyi seviyorum. Çocuklara dokunmak çok güzel. Ayrıca mesela başka heyecanlandığım bir nokta daha var. New York Modern Sanat Müzesi MoMA’nın kitaplarını bastık Marsık Kitap’ta. Sonia Delaunay-Yaşamın Renkleri bu dizideki kitaplardan biri. Kitabı arkadaşım Çiğdem Kaplangı çevirdi. Ben ressam Sonia Delaunay ile bu kitap sayesinde 40 yaşımdan sonra tanışmış oldum. Ama onu bugün 4-5 yaşındaki Türk çocuklarıyla tanıştırıyor olmak bana aşırı heyecan veriyor.

 

“Marsık Yayıncılık” binlerce kitabın çocuklarla buluşmasını sağlıyor. Yayınevinizin kuruluş hikâyesini bizlerle paylaşır mısınız?

Az önce de söylediğim gibi çocukluğumdan beri zaten yayıncılığın içinde büyümüş biri olarak Marsık Kitap’ı kurmak benim, babamın, annemin ortak bir hayaliydi. Ben üniversiteyi bitirdikten sonra da ailecek bu hayali gerçekleştirme yolunda adım attık. Marsık adı zaten kedim Marsık’tan geliyor. Marsık ne yazık ki artık aramızda değil. Ama bence dünyanın en şanslı kedilerinden biri o.

 

Çocuklar için çeviri yaptığınız kitaplardaki çizimlerin sizin çevirinizle uyumu konusunu nasıl ele alıyorsunuz? Editör kimliğinizin bu konudaki yeri nedir?

Resimli çocuk kitaplarını çevirirken yalnızca metin üzerinden ilerlemek doğru olmaz. Resimleri de mutlaka göz önünde bulundurmanız gerekir.

 

Babanız Yalvaç Ural’ın yazdığı çocuk kitaplarının yabancı dillere çevrilmesi ve sizin yabancı dillerden Türkçeye çocuk kitapları kazandırmanız çok güzel bir tesadüf olmuş. Kariyer seçiminizde babanızın yazar oluşunun katkısı var mıydı?

Elbette var, olmaz mı? Benim çocukluğum rafa henüz çıkmamış dergi ve kitapları karıştırarak, prova baskıları okuyarak geçti. Hafta sonları mutlaka matbaaya uğranırdı. Fuar dönemleri hafta sonları hep fuarda geçerdi. Ortaokul, lisede birazcık dil hâkimiyetim oluşunca da çeviriler yapmaya başlamıştım.

 

“Kitabevi Güncesi” adlı eseriniz okurlar tarafından çok beğenildi. Gelecek projeleriniz ile ilgili bize bilgi verir misiniz? Eşiniz Yekta Kopan ile ortak bir proje düşünüyor musunuz?

Kitabevi Güncesi; 19 yıldır Yalvaç Abi Kitabevi’nde müşterilerle yaşadığım diyalogları konu edinen bir çizgi roman. Gökçe Akgül çizdi. Hep Kitap yayımladı. Aslında yaşı olmayan, küçük büyük herkesin okuyabileceği bir kitap. Bizim okuma kültürümüze bakışımızı görmek için hazırladım.

Yekta ile birlikte yaptığımız projeler var. Önce Marsık Kitap’ta Burun ve Burun Tatilde kitaplarını yaptık. Yekta’nın yazdığı, Alex Pelayo’nun resimlediği çocuk kitaplarımız.

Sonra IKSV ile yaptığımız projeler var. İstanbul Bienali için hazırlanan Opti ile Pesi Komşuluk Şarkısı, Opti ile Pesi Bu Dünya Hepimizin ve Tasarım Bienali için hazırlanan Uzun, Kocaman, Çok! adlı kitapların yazarı Yekta, editörü de benim.

 

Son olarak ileride editör veya çevirmen olmayı düşünen genç okuyucularımıza neler önerirsiniz?

Bol bol kitabevi ziyareti öneriyorum. Kitabevleri ziyaretinde kurcaladığınız kitapların arka kapaklarını okumakla yetinmeyin. Mutlaka künyelerine de bir göz atın. Kitabevleri; yayınevleri, yazarlar, çevirmenler, kitap kapakları, kitap tasarımları, çizerler vs. gibi pek çok alanda bilgi edinebileceğiniz, karşılaştırma yapabileceğiniz yerlerdir aslında.

 

Bize zaman ayırdığınız için çok teşekkür ederiz :).

Ben teşekkür ederim.