Büyük Constantine ve Dönek Julian

Bugün sizlerle Roma İmparatorluğu’ndaki Constantine Hanedanlığını içerisindeki iki önemli imparator olan “Constantine the Great” ve “Julian the Apostate”in hayatlarını ve arkalarında bıraktıkları eserleri inceleyeceğiz. “Constantine the Great”, “Üçüncü Yüzyıl Krizi” (Third Century Crisis) olarak bilinen Roma’nın iç ve dış tehditlerle yıkılmasına ramak kaldığı bir dönemde Diocletian adlı imparator tarafından getirilen “Tetrarşi” (Tetrarchy) adlı sistem sayesinde ilk olarak Augustus unvanı ile imparatorluğu Licinus ile ortak yönetirken 324 yılında bütün imparatorluğun yönetimini ele geçirmiştir. Ve Roma imparatorluğunun ilk Hristiyan İmparatoru olmuştur. Ardından şu an ki İstanbul’u başkent ilan etmiştir. O zaman adını “Nova Roma” koymuştur. (Her ne kadar “2. Constantine” şehrin adını Constantinopolis yapsa da şehrin adı ilk başta Nova Roma idi.) Şehirde hemen imar çalışmalarına başlamıştır ve hala ayakta olan birçok yapı (Yılanlı Sütun, Hippodromos, Örme Dikilitaş) inşa ettirmiştir. İlk fotoğraftaki mozaik ise “Constantine the Great”in Ayasofya Müzesi’ndeki şehre yukarıdan bir gözetici ve koruyucu edasıyla bakışını gösteren bir parçadır. Ayrıca Birinci İznik Konsül’ünü toplayan lider kendisidir ve şu an ki Hristiyanlık inancına yol gösteren birçok kural ve ritüel bu konsülde karar verilmiştir.

Şimdi gelelim “Julian the Apostate”e. Kendisi Constantine’in üvey kardeşinin oğludur ve İkinci Constantine’den sonra tahta geçer. Kendisi Hristiyan iken Pagan inancına geri dönmüştür bu yüzden Dönek Julian denir ve Neoplatonist bir felsefi görüşe sahiptir. Ayrıca son Pagan İmparatoru’dur. Sasaniler ile savaşmak için Doğu Seferine çıkar. Sefer yolu sırasında Ankyra (Ankara)’da bir sütun (ikinci fotoğraf) yaptırır. Seferi gayet başarılı geçse ve Pers başkenti olan Tizpon surlarına kadar dayansa da orayı ele geçiremez ve geri dönmeye başlar. Dönüş yolunda öldürülür. Öldürülürken şu sözleri söyler: “Vicisti, Galilaee” yani: Sen kazandın İsa. Buradan belki de pagan olmakla pişman olduğu sonucu çıkartılabilir. Ayrıca kendisini öldürenin ordusunun içindeki bir Hristiyan asker olduğu düşünülmektedir. Bununla ilgili Sasaniler kayaya bir anıt işlerler. Anıtta ortada İkinci Ardashir adlı kral İkinci Shapur’dan tacı alırken Tanrı Mithra sol tarafta durur. Ayakları altındaki adam ise “Julian the Apostate”dir. Bir sonraki tarih ve arkeolojik eser incelememizde görüşmek üzere.