Ruth

Ruth; feminist yazar denilince akla gelen Lou Andreas Salomé’nin en popüler eseri olup yazarın bizzat kendisini anlattığı bile söyleniyor. Biz ilk önce Rus yazar Salomé’i yakından tanıyalım sonra ses getiren eserine değinelim.

1861 yılında Petersburg’da doğan Salomé, namı diğer “erkekleri süründüren kadın”, Zürih’te teoloji, felsefe ve sanat tarihi okudu. Kural tanımayan asi bir yapıda olup birçok düşünürü kendine aşık etmiştir. Evlilik teklifini reddettiği Nietzsche’nin kadın düşmanı olma nedeni olarak da gösterilirmiş. Rilke’nin en güzel şiirlerini ona yazdığı da söylenenler arasındadır. “Sadakat ve evlilik sevginin ancak katili olabilir.” diyen yazarın 34 yaşına kadar bekaretini koruduğu söylenmektedir. Kısa bir dönem ilişkisi olan Freud, yazarı şöyle tanımlar: “Korkunç bir zeka…"

Onun yanına yaklaşan herkes, varlığının samimiyetinden ve uyumundan çok güçlü bir şekilde etkilenirdi; kadınlara özgü zaafların hiçbirinin, hatta insani zaafların bile çoğunun onda bulunmadığını, yaşamı boyunca bunları aşmış olduğunu fark ederdi.” Yazarın, “Dünya sana hediye sunmaz inan bana. Bir yaşam istiyorsan çal onu!” sözü de ne kadar başına buyruk bir yapıda olduğunu gözler önüne sermektedir. 15’i roman olmak üzere, toplam 19 kitap yazan psikiyatrist yazar; “Anılara bağlı kalırım ancak bir erkeğe asla bağlı kalmam.” diyerek ataerkil yapıya ne kadar karşı olduğunu göstermektedir.

Sıra dışı yazarımızı kısaca tanıdıktan sonra şimdi en çok ses getiren eseri Ruth’un analizine geçelim. (Buradan sonra okuyacaklarınız kitap hakkında bilgi içerir.) Annesi ve babası ölmüş olan Ruth, amcası ve yengesinin yanında yaşamını sürdürmektedir. Ruth’un tek bir isteği vardır; yaşadığı yerde hoş karşılanmasa bile üniversiteye gidip kendini yetiştirmek. Ama bu isteğini dillendirememektedir. Kasabaya yeni gelen öğretmen Erik, Ruth’un söyleyemediklerini anlayıp amcasına; “Artık okuması benim sorumluluğumda, izninizle.” diyerek Ruth’u, yatalak eşiyle ve çocuğuyla tanıştırıp, evinde himayesi altına alıp okutmaya başlar. Erik tüm bu iyilikleri yaparken zamanla içten içe Ruth’dan etkilendiğinin farkına varır. İlk başta Erik’i babası yerine koyan Ruth, zamanla duyguları değişen ve evli olan öğretmeninin kendisine karşı hissettiği yasak duygularına cevap vermeye, gizliden gizliye flört girişimlerinde bulunmaya başlamıştır. İşte bu duygu değişimini ve sonrasını etik bulmadığımdan eser hakkında genel olarak pek iyi değerlendirmede bulunamıyorum.

Geleneklere baş kaldırıp kendi ayakları üzerinde durmaya çalışan güçlü bir genç kızı konu edilmesiyle kitabı çok beğenmişken, devamının böyle etik dışı olmasıyla maalesef kitap hakkındaki tüm sempatim yok olmuştur. İşte bundan dolayı bu klasiği yaşı küçük genç arkadaşlara pek fazla öneremeyeceğim.

Sağlıcakla ve kitapla kalın, sevgiler...